18 tháng 1, 2011

CÁCH VIẾT MỘT ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

CÁCH VIẾT
ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
(Có tham khảo tài liệu của Gs.Nguyễn Văn Tuấn)
I. Phần dẫn nhập (Introduction hay Background):
Ở đây tác giả phải trả lời câu hỏi: Why did you do this study?
Những vấn đề cần trình bày trong phần này bao gồm:
1.  Định nghĩa vấn đề nghiên cứu.
2.  Nêu bật lên được tầm quan trọng của vấn đề nghiên cứu ( như tần số của bệnh, hệ quả của bệnh dẫn đén tử vong, tăng nguy cơ mắc các bệnh khác (biến chứng), ảnh hưởng của bệnh đến nền kinh tế, giảm chất lượng cuộc sống…).
3.  Tóm lược những kết quả trước đã được công bố trong y văn (trình bày những thông tin cơ bản để người đọc nắm vấn đề, ý nghĩa tầm quan trọng của vấn đề, và hiểu mục tiêu của công trình nghiên cứu này), cho thấy những gì đã được làm để giải quyết vấn đề và chỉ ra khoảng trống khoa học cần nghiên cứu thêm.
4.  Và mục đích của nghiên cứu này là gì.

Cách viết phần này như sau:
1.  Về mặt cấu trúc, phần dẫn nhập bao gồm một số đoạn văn không cần tiêu đề (heading).
2.  Về văn phạm, phần dẫn nhập nên viết bằng thì quá khứ, nhất là khi mô tả những kết quả trong quá khứ.  Tuy nhiên, khi đề cập đến những thông tin mang tính cổ điển mà được cộng đồng chuyên ngành chấp nhận, tác giả có thể dùng thì hiện tại.
3.  Không nên viết quá dài, khoảng 1 trang A4 là đủ. Viết quá dài rất dễ làm cho người đọc sao lãng vấn đề chính.
4.  Không nên điểm qua y văn theo kiểu viết sử. Những thông tin trình bày trong phần dẫn nhập phải có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
5.  Đoạn văn cuối của phần dẫn nhập là nơi để tác giả, sau khi điểm qua vấn đề và y văn, phát biểu mục đích của công trình nghiên cứu.
Trong nhiều trường hợp, trước phần mục đích, tác giả nên phát biểu giả thuyết nghiên cứu. Chẳng hạn như “We hypothesize that blah blah blah”, rồi một câu kế tiếp “This study was designed to test the hypothesis by addressing the following specific aims: blah blah blah”.

(Tóm lại là sau khi đọc xong phần dẫn nhập, người đọc biết được tầm quan trọng của vấn đề nghiên cứu, và tại sao tác giả làm nghiên cứu này).

II. Phần phương pháp (Methods):
Phần này tác giả phải trả lời cho được câu hỏi: what did you do?
Đây là phần rất quan trọng, tác giả phải trình bày một cách cụ thể rằng tác giả đã làm gì trong nghiên cứu này.
Cần trình bày các phần như sau:
-         Thiết kế nghiên cứu (study design):
Mô hình nghiên cứu gì? Cross-sectional, case-control…
-         Đối tượng nghiên cứu (participants).
Mô tả đặc điểm của đối tượng nghiên cứu.
Tiêu chuẩn tuyển chọn, tiêu chuẩn loại trừ.
-         Đặc điểm và bối cảnh nghiên cứu (setting)
Cung cấp thông tin về địa điểm, thời gian mà công trình nghiên cứu được thực hiện, hay nơi mà dữ liệu được thu thập.
-         Qui trình nghiên cứu (procedures): tóm lược từng bước nghiên cứu.
Mô tả chi tiết về can thiệp hay điều trị (nếu có).
Nếu công trình có liên quan đến ngẫu nhiên hóa, cần phải mô tả cụ thể qui trình ngẫu nhiên hóa như thế nào, kỹ thuật gì được sử dụng để đảm bảo các nhóm cân đối…
Mô tả kỹ thuật đo lường được sử dụng trong nghiên cứu: tên của máy, model gì, và nơi sản xuất.
Mô tả điều kiện (nhiệt độ, ánh sáng…) trong khi đo lường, độ tin cậy và độ chính xác của kỹ thuật đo lường.
-         Định nghĩa chỉ tiêu lâm sàng (measurements of endpoints).
Định nghĩa rõ chỉ tiêu lâm sàng (endpoint hay outcome) trong nghiên cứu này  là gì?
Phương pháp đo lường chỉ tiêu này ra sao?
-         Cỡ mẫu (sample size).
Không phải là công thức tính mà là những giả định đằng sau cách tính.
(qua giả định, người đọc có thể đánh giá khả năng mà công trình nghiên cứu có thể giải quyết vấn đề (câu hỏi) đặt ra trong phần dẫn nhập).
-         Ngẫu nhiên hóa (randomization).
Có nhiều cách phân nhóm bằng máy tính và thuật toán, cho nên tác giả phải mô tả rõ phương pháp phân nhóm để người đọc có thế đánh giá chất lượng của nghiên cứu.
-         Mật hóa (làm mù) (blinding)
Mô tả kỹ thuật làm mù.
Nhằm tăng tính khách quan khi đánh giá hiệu quả của can thiệp, có khi cả bác sĩ điều trị và bệnh nhân đều không biết bệnh nhân mình (hay mình) nằm trong nhóm nào của nghiên cứu
-         Phân tích dữ liệu (data analysis)
Phải phát biểu cho được biến phụ thuộc (hay endpoints hoặc outcome) là gì, biến độc lập (hay risk factors hoặc covariates) là gì, và định nghĩa rõ ràng các biến này được xử lí ra sao.  Nếu số liệu đã qua hoán chuyển thì tác giả phải giải thích tại sao. 
Có nhiều phương pháp phân tích số liệu và kiểm định giả thuyết, nên tác giả còn phải giải thích tại sao đã chọn phương pháp A mà không là phương pháp B.  Đôi khi tác giả cũng phải nói ra đã dùng software nào cho phân tích.  
III. Y đức liên quan đến vấn đề nghiên cứu
-   Vấn đề nghiên cứu có liên quan đến y đức không? (đặc biệt các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng).
IV. Kế hoạch thực hiện
-    Viết đề cương.
-    Thu thập số liệu.
-    Phân tích dữ liệu.
-    Diễn giải dữ liệu.
-    Hoàn thành công trình nghiên cứu, công bố nghiên cứu (thời gian nào…).
V. Dự trù kinh phí                    
-    Mô tả chi tiết (bút mực, giấy, in ấn, điện thoại….)
VI. Phần phân tích tính khả thi và khả năng ứng dụng của đề tài
-    Vấn đề nghiên cứu thực hiện có khả thi không (số lượng bệnh nhân tham gia, phương tiện can thiệp điều trị, phương pháp đo lường, theo dõi bệnh nhân, kinh phí nghiên cứu…)
-   Phạm vi, khả năng ứng dụng của đề tài sau khi hoàn thành như thế nào.
VII. Tài liệu tham khảo

1 nhận xét: